شايد نام ساز سلانه را شنيده باشيد. اما تاريخچه آن را ندانيد. اين ساز در قرن 16 ميلادي رواج داشته و اما پس از آن دچار تغييراتي شده. در آن سال‌ها اين سازها با 3 سيم به شکل يک ساز 3 گوش بود که نوازنده مي‌توانست بر اساس نياز خود به ساز سيم اضافه کند و صداي بم‌تر هم ايجاد کند. گويا اين ساز چند قرن گم شده که دوباره توسط ايرانيان کشف شد. البته هيچ‌کس نمي‌داند که اين ساز در آن سال‌ها چه صدايي داشته است. اين ساز بسيار شبيه به ساز عود است که دسته بلندتري دارد. اگر به اين دسته از سازها علاقمند هستيد به شما پيشنهاد مي‌کنيم آن را در يک آموزشگاه موسيقي در تهران به خوبي بياموزيد.
تماشاي نماد و نشانه‌هاي قديمي از روي عکس و اثرها نشان مي‌داد که ايرانيان از گذشته به سازهاي زخمه‌اي علاقه زيادي نشان مي‌دادند. سازهايي که در ديرباز از آن‌ها استفاده مي‌کردند با نوع امروزي تغييرات بسياري داشته است. سلايق مردم در گذشته به گونه ديگري بوده که شايد براي امروزيان قابل درک نباشد. اما موضوعي که امروزه واضح است علاقه مردم به سنت‌ها و زنده نگه داشتن آن‌هاست. اگر بخواهيم روشن‌تر بگوييم نگاهي به طرفداران موسيقي‌هاي سنتي بيندازيد. ديگر مثل گذشته تنها افراد مسن طرفدار اين نوع موسيقي نيستند. حتي بيشتر افراد طالب بليط موسيقي‌هاي سنتي جوانان هستند. تمامي اين نشانه‌ها به غني بودن موسيقي سنتي ايران مرتبط است.
اما ساز سلانه چگونه اختراع شد؟ اين ساز ابداعي توسط دستان هنرمند سيامک افشاري و استاد حسين عليزاده ساخته شد. اين ساز که قدمت طولاني ندارد، ظاهر آن شبيه سازي شده از سازهاي قديمي از تاريخ دور ايران است. اين ساز بسيار شبيه به ساز تنبور اما با دسته بلندتر است. ساز سلانه داراي 12 سيم است که با شنيدن آن بيشتر متوجه صداي زير بودن آن مي‌شويد. جالب است بدانيد که 6 سيم از اين ساز براي کوک کردن به کار مي‌رود و 6 سيم ديگر که داراي طنين است براي بهتر نشان دادن رنگ و هارموني موسيقي است.
دليل نامگذاري اين ساز به گفته سيامک افشاري اين است که خيلي دير به ابداع اين ساز دست زده‌اند. اين سلانه سلانه پيدا کردن سازي که جايش خالي احساس مي‌شد، دليل نامگذاري آن است. پيدايش يک ساز جديد جسارت مي‌خواهد. کسي که به علم موسيقي مسلط باشد و سازي را ابداع کند که با ورودش به دنياي موسيقي نور و نوايي بيشتر پديد آيد.
به گفته استاد حسين عليزاده موضوع اختراع ساز جديد ممکن است در ذهن هر آهنگساز و نوازنده‌اي شکل بگيرد. اما اين که جسارت اين کار را داشتن هم بسيار مهم است. جسارتي که باعث نشود تمام چند سال تلاش در حوزه موسيقي خود را زير سوال ببرد.
با پيدايش ساز سلانه در سال 2003 ميلادي منجر به انتشار آلبومي با همين نام شد. اين آلبوم با 4 قطعه مهتاب، پگاه، آفتاب، شامگاه که قطعه‌هاي 16، 13، 11 و 21 دقيقه‌اي است شما را با تکنوازي اين ساز آشنا مي‌کند. حسين عليزاده در اين آلبوم بداهه نوازي را در دستگاه بيات اصفهان، بيات کرد افشاري و سه گاه نواخته است. در واقع اين ساز ترکيبي از سازهاي تنبور، سه تار و بربط است اما صدايي کاملا متفاوت دارد.
به طور کلي اکثر نوازندگان ايراني نظرشان بر اين است که سازهاي سنتي ايراني براي تکنوازي مناسبند و خيلي سخت با بقيه سازهاي ارکستري هماهنگ مي‌شوند. همچنين اين سازها را مي‌توان بداهه نواخت. يعني نوازنده با حس و حال خود شروع به نواختن قطعه دلخواه خود کند و تمامي نت‌هاي آن را به دست خود گيرد و بنوازد. در بداهه نوازي، نوازنده بر اساس حس و حال آني و در همان لحظه خود شروع به نواختن مي‌کند. نيازي ندارد که روزها براي نوشتن نت زمان بگذارد و ملودي خاصي را تمرين کند. حتي ممکن است از همان بداهه نوازي يک قطعه شاهکار پديد آيد. وقتي نوازنده از بداهه نوازي خود راضي باشد حال آن را تبديل به ملودي مي‌کند.
درباره این سایت