ساز دف يکي از سازهاي کوبه‌اي است. اين ساز کوبه‌اي داراي يک حلقه از جنس چوب تشکيل شده که پوست روي آن قرار مي‌گيرد. پوست کار شده روي اين ساز هم مي‌تواند طبيعي باشد و يا از جنس مصنوعي باشد که هر کدام از آن داراي فوايدي است که هنرجو بسته به آن ساز مورد نظر خود را خريداري مي‌کند. امروزه با وجود سازهاي متنوع، افراد زيادي خواهان آموزش موسيقي دف هستند. هنرجو براي نواختن آن، با کمک دو دست خود و طبق اصول خاص، بر روي صفحه پوستي ضربه مي‌زند و صدا توليد مي‌کند. اگر اين ضرب‌ها بر اساس دانش نت نوازي؛ نواخته شود، يک قطعه موسيقي نواخته است.
ساز دف با پوست مصنوعي، هميشه کوک و خوش‌صداست. رطوبت را جذب نمي‌کند و همچنين با قرارگيري در محيط مرطوب، تغيير حالت نمي‌دهد. بوي نامطبوعي براي کساني که به اين موضوع هستند، ندارد. اما براي ساخت دف با پوست طبيعي از پوست حيواناتي مانند گوسفند، ميش، بز و گاهي آهو استفاده مي‌شود. البته هر چقدر که اين پوست کهنه‌تر باشد، باعث ايجاد صداي بهتري مي‌شود. اساتيد اين موضوع براي شناخت پوست نو از کهنه آن نظري هم دارند، اگر به پوست کمي آب بزنيم و از آن بوي نامطبوعي به مشام نرسيد به اين نتيجه مي‌رسيم که پوست کهنه و مرغوب است.
از کناره‌هاي حلقه چوبي، حلقه‌هاي کوچک في با فاصله‌هايي يکسان از هم آويزان شده است. و اما گل ميخ‌ها در دف،
زادگاه اين ساز در قاره آسياست. اين ساز در زمان پيش از اسلام نيز مورد توجه مردم ايراني و به خصوص قوم کرد بوده است. اما اين ساز پس از اسلام تا مدت‌ها به دليل حرام بودن موسيقي، کنار گذاشته شد و بعدها در بين درويشان کردستان بيشتر محبوب شد.
با شنيدن اسم دف، ياد ساز دايره‌اي شکل مي‌افتيم. اما بايد بدانيم که اين ساز در شکل‌هاي مختلف ديگري ساخته مي‌شود. مانند: دف مربع، مستطيل، دف دايره‌اي با حلقه يا زنگوله، دف دورويه و دف بي پوست که داراي زنگوله است. اما شنيدن اين اسامي حتما برايتان عجيب است. آن سازي که به عنوان دف مي‌شناسيم فرمي دايره‌اي شکل دارد که بر روي آن با پوست پوشيده شده است.
اين ساز در موسيقي سنتي ايراني و موسيقي‌هاي مذهبي که با اذکار الهي همراه است، طرفدار دارد. موسيقي اشعاري که براي ذکر پرستش خداوند است. صداي اين ساز به صورت کلي حالت بم دارد. ساز دف قابليت اين را دارد که هم با سازهاي ديگر تلفيق زيبايي ايجاد کند و هم به صورت تکنوازي، نواخته شود.
براي هر سازي اساتيد برتري وجود دارد که ساليان سال عمر خود را براي يادگيري و پيشرفت آن گذاشته‌اند. اين تلاش حرفه‌اي آنان مثال‌زدني است. به همين دليل حيف مي‌دانيم که نام آنان را در اين مقاله نياوريم. اسطوره شدن آسان نيست.
استاد بيژن کامکار يکي از مهم‌ترين اعضاي گروه کامکارهاست. نوازندگي دف را در کنار پدر هنرمندش حسن کامکار آموخت. و سال‌هاي سال است که در عرصه موسيقي سنتي ايراني فعاليت مي‌کند. فعاليت او در گروه‌هاي عارف و شيدا که از گروه‌هاي قديمي سنتي ايراني است نيز مشاهده مي‌شود. همچنين کنسرت‌هاي بيادماندني ايشان با اين گروه‌ها برگزار شده است.
بيژن کامکار اين استاد بزرگ، بجز ساز دف، توانايي نواختن سازهاي رباب و تنبک را هم دارند. البته که خواننده شناخته شده‌اي هم در موسيقي سنتي ايراني هستند. يکي از پر رنگ‌ترين نقش او در اين همه سال اين بود که براي اولين بار اين ساز را وارد موسيقي‌هاي عمومي کرد. اين کار زماني که ايشان در گروه شيدا فعاليت داشتند صورت گرفت و با استقبال بي‌نظير علاقمندان به اين ساز روبرو شد. همان‌طور که شاهد هستيد امروزه دف، يکي از سازهاي محبوب در موسيقي سنتي ايراني است.
درباره این سایت